Poza związkami zespolonymi, wspomnianymi w paragrafach poprzednich, żelazo tworzy liczne ważne i trwałe związki koordynacyjne, przede wszystkim z rodnikami cyjanowymi.
Proste cyjanki, żelazawy Fe(CN)2ł i żelazowy, Fe(CN)3, nie są znane. Wprawdzie po dodaniu cyjanku potasowego w niewielkich ilościach do roztworu soli żelazawej powstaje biały osad, którego skład odpowiada pierwszemu z tych wzorów badanie tego osadu promieniami X wskazuje jednak, że ma on charakter związku kompleksowego. Pod wpływem nadmiaru cyjanku osad ten rozpuszcza się ponownie i otrzymany roztwór zawiera obok kationów potasu aniony kompleksowe [Fe(C.N)ol4—, Reakcja na jony żelazawe natomiast daje wynik ujemny. Po odparowaniu roztworu wydzielają się z niego kryształy bladożółte, o składzie: K4[Fe(CN)0] 3H20. Według obowiązujących zasad słownictwa sól te należałoby nazwać cyjanożelazinem potasowym, zwykle jednak stosuje się nazwę dawniejszą żelazocyjanek potasowy.
Cyjanożelazin potasowy otrzymywano dawniej przez prażenie węglanu potasowego (potażu) z opiłkami żelaznvmi i odpadkami zwierzęcymi zawierającymi azot (skóra, krew, kopyta, włosy itp.). Utworzony przy tym cyjanożelazin wydobywano przez ługowanie wodą i krystalizację. Obecnie wychodzi się najczęściej z zużytej masy, służącej do usuwania siarkowodoru i cyjanowodoru z gazu świetlnego (§ 216). Masę tę poddaje się prażeniu z wodorotlenkiem wapniowym, przez co powstaje cyjanożelazin wapniowy, który następnie przez wymianę podwójną z węglanem potasowym przeprowadza się w sól potasową.
Przez zakwaszenie roztworu cyjanożelazinu kwasem solnym i wytrząsanie z eterem wyodrębniono też kwas sześciocyjanożelazawy, Hjt[Fe(CN)fi], jako substancję stałą, łatwo rozpuszczalną w wodzie. W stanie suchym jest on dość trwały, pod wpływem wilgoci ulega powolnemu rozkładowi.
Leave a reply