Zespolone związki rutenu

Siarczek, RuS, może być otrzymany działaniem siarkowodoru na roztwory soli rutenu lub też na drodze suchej z pierwiastków. W tym drugim przypadku tworzy szarą masę krystaliczną, nie ulegającą działaniu kwasów. Dwusiarczek rutenu został też znaleziony w przyrodzie jako bardzo rzadki minerał lauryt. '

Z fluorem ruten łączy się bezpośrednio na pięciofluorek, RUF5, ciemnozieloną substancję krystaliczną, topiącą się w 101°C, wrzącą około 270°C. Jest to jeden z nielicznych związków, w którym pierwiastek z rodziny platynowców występuje jako pięciowartościowy.

Chlor tworzy z rutenem dwa związki: nietrwały RUCI4, powstający przejściowo w reakcji Ru02 z HC1, i znacznie trwalszy RUCI3. Ten drugi powstaje bezpośrednio z pierwiastków w postaci czarnobrunatnych łusek krystalicznych, nierozpuszczalnych w wodzie i w kwasach. Powyżej 850°C rozpada się on na pierwiastki. Również redukcja w strumieniu wodoru na gorąco prowadzi do powstawania metalu. W postaci rozpuszczalnej RUCI3 daje się otrzymać przez działanie RuO/, na kwas solny i odparowanie otrzymanego roztworu w strumieniu gazowego HC1. Roztwory trójchlorku rutenu pod wpływem silnych środków redukujących (amalgamat sodowy, cynk i kwas solny) barwią się intensywnie na niebiesko, prawdopodobnie wskutek redukcji do Ru11,

Zespolone związki rutenu wywodzą się od II, III i IV stopnia utle nienia. Pierwsze z nich odpowiadają zespolonym związkom Fe11, które stoi w układzie okresowym bezpośrednio nad rutenem. Najbardziej znanym związkiem tego rodzaju jest KRuCNfo] 3H20, tworzący bezbarwne kryształy, trudno rozpuszczalne w zimnej wodzie, izomorficzne z cyjanożelazinem (§ 416).

Ruten trójwartościowy tworzy zarówno sole typu M2[RuX5] i M3[RUX6], w których wchodzi on do anionu zespolonego, jak i bardzo liczne i urozmaicone sole, w których atom rutenu wchodzi w skład kationu zespolonego („ruteniaki”). Sole te przypominają odpowiednie sole chromu i kobaltu, są jednak przeważnie bezbarwne lub słabo tylko zabarwione.

Od rutenu czterowartościowego wywodzą się sześciochlororuteniany M2[RUC1G], odpowiadające pod względem składu chloroirydanom, chlo- ropalladanom i chloroplatynianom.

Podobieństwo rutenu do żelaza wyraża się także w istnieniu karbonylków rutenu o składzie analogicznym do karbonylków żelaza, a więc: Ru(CO)-, — ciecz bezbarwna, łatwo lotna, krzepnąca w 22°C, powoli ulegająca samorzutnemu rozpadowi, w wyniku którego powstają RU2(CO)9 (blaszki pomarańczowe) i Ru3(CO)|2 (substancja stała barwy zielonej).