Tlenki i wodorotlenki żelaza. Zelaziany i podżelaziany cz. III

Po dodaniu do roztworu soli żelazowej wodorotlenku sodowego lub też wodnego roztworu amoniaku strąca się brunatnoczerwony, galaretowaty osad uwodnionego tlenku żelazowego, któremu dawniej przypisywano wzór Fe(OH)3. Po odsączeniu osad ten zawiera jednak znacznie więcej wody, niż odpowiada powyższemu wzorowi, i podczas suszenia traci ją stopniowo, przechodząc w końcu w tlenek bezwodny. Świeżo strącony osad, badany za pomocą promieni X, przedstawia się jako substancja bezpostaciowa po dłuższym staniu daje on prążki interferencyjne, charakterystyczne dla hematytu, Fe203. Osady natomiast, otrzymane przez utlenienie Fe(OH)2 tlenem z powietrza, wykazują strukturę krystaliczną goetytu.

Na skutek silnie rozwiniętej powierzchni strącony tlenek żelazowy wykazuje w wysokim stopniu zdolność adsorbowania z roztworów innych substancji, jak np, kwasu fosforowego robi się z tego użytek w chemii analitycznej dla usuwania tego kwasu z roztworów. Również stosowanie świeżo strąconego uwodnionego tlenku żelazowego w charakterze odtrutki przeciw zatruciu arszenikiem polega na adsorbcji.

Pomijając barwę, strącony wodorotlenek żelazowy jest podobny do wodorotlenku glinowego. W wodzie prawie się nie rozpuszcza, łatwo natomiast tworzy roztwory koloidowe barwy czerwonobrunatnej. Najwygodniej roztwory takie otrzymać przez hydrolizę soli żelazowych (por. § 415) i oczyszczenie drogą dializy (§ 61), Świeżo strącony wodorotlenek łatwo się rozpuszcza w kwasach z utworzeniem soli żelazowych. Od wodorotlenku glinowego różni się natomiast tym, że praktycznie nie rozpuszcza się w zasadach. Jedynie stężone roztwory wodorotlenków litowców rozpuszczają na gorąco nieco tlenku żelazowego, przy czym tworzą się sole o wzorze M1FeIII02, zwane żelazinami, Sole te otrzymuje się też przez stapianie tlenku żelazowego z tlenkami, wodorotlenkami lub węglanami litowców, jako substancje krystaliczne barwy brunatnoczerwonej. Rozpuszczają się one dość trudno w stężonych ługach w ługu rozcieńczonym, a tym bardziej w czystej wodzie ulegają natychmiast hydrolizie, wydzielając uwodniony tlenek żelazowy. Otrzymano też hydroksożelaziny jak np. Nas[Fe(OH)8] 8H2O. Wodorotlenek żelazowy ma więc charakter amfoteryczny, aczkolwiek własności kwasowe występują w nim jedynie w bardzo słabym stopniu.