Tantal, Ta

Podobieństwo chemiczne tantalu do niobu jest znacznie większe niż obu tych pierwiastków do wanadu. Stoi to w ścisłym związku z wartościami liczbowymi promieni atomowych i jonowych, podanych w poniższym zestawieniu:

Tantal występuje zawsze łącznie z niobem. Jego główny minerał, tantalit, Fe(Ta02)2, ma skład analogiczny do niobitu i zawsze zawiera pewną ilość niobu. Inne minerały, jak fergusonit i itrotantalit, zawierają tantal w połączeniu z ziemiami rzadkimi.

Tantal odkryty został w 1802 r. przez szwedzkiego chemika Ekeberga. Dla wyodrębnienia tantalu z jego minerałów postępuje się podobnie jak dla wyodrębnienia niobu. Po rozdzieleniu obu pierwiastków otrzymany trudno rozpuszczalny fluorotantalan potasowy poddaje się redukcji sodem: K./l’aF, L 5 Na =2 KF -j- 5 Na F -i- 'l’a .

Można też otrzymać tantal przez rozpad termiczny jego pięciochlorku. Tantal jest metalem z wyglądu podobnym do platyny, dość ciężkim, bardzo trudno topłiwym, twardym i nadzwyczaj ciągliwym. W stanie zbitym jest odporny na działanie czynników atmosferycznych i nawet w bardzo wysokiej temperaturze ulega tylko powierzchniowemu utlenieniu. W postaci rozdrobnionej spala się podczas ogrzewania w tlenie, ulega też działaniu pary wodnej. Z chlorem reaguje na gorąco, z fluorem — już w zwykłej temperaturze. Jest odporny na działanie wszystkich kwasów prócz fluorowodorowego. Nie działają nań również roztwory zasad i jedynie stopione wodorotlenki litowców korodują go powierz chniowo po dłuższym działaniu.

Ze względu na doskonałe własności mechaniczne i odporność na korozje tantal może służyć jako materiał do wyrobu narzędzi chirurgicznych i dentystycznych oraz filier do przędzenia jedwabiu i włókien sztucznych. Również i ostrza wiecznych piór z tantalu mają nie ustępować pod względem jakości ostrzom irydowym. Podczas ostatniej wojny próbowano też nie bez powodzenia stosować blachy i drut tantalowy w chirurgii kostnej. Jako metal ciągliwy i trudno topliwy, tantal używany był przez krótki czas do wyrobu drucików w żarówkach elektrycznych, zanim nie został całkowicie wyrugowany przez wolfram.

Leave a Reply