Blog o chemii nieorganicznej - chemia niemiecka Zamość

Cynk należy do pierwiastków dość pospolitych i w szeregu krajów występuje w znaczniejszych ilościach. Należy tu wymienić przede wszystkim Stany Zjednoczone, Belgię i przyległe prowincje Niemiec, w Polsce Górny Śląsk, a następnie Australię i Anglię. Cynku nigdy nie spotyka się w przyrodzie w stanie rodzimym. Najpospolitszymi jego rudami są: blenda cynkowa, ZnS, galman szlachetny zwany też szpatem cynkowym lub smitsonitem ZnCOs, cynki! ZnO, występujący głównie w Ameryce, gdzie zanieczyszczony tlenkami żelaza tworzy łącznie z frankłinitem, (Zn,Mn)Fe-i04, rozległe pokłady tzw. czerwonej rudy cynkowej dalej krzemiany: galman zwyczajny, czyli kalamin Zn2SiO,5 H20, willemit ZnoSiO/, i troostyt (Zn,Mn)2Si04. Niekiedy związki cynkowe towarzyszą rudom żelaznym. Stąd w górnych częściach wielkich pieców nieraz znajdowano kryształy tlenku cynkowego.

Stopy cynku, przede wszystkim z miedzią (mosiądze), używane były już w starożytności. Jak się zdaje, również i sam metal od dawna już był znany cywilizowanym ludom Dalekiego Wschodu. W Europie znajomość cynku datuje się dopiero od XVII stulecia, a produkcja na szerszą skalę rozpoczęła się dopiero pod koniec XVIII w.

Metoda do niedawna prawie wyłącznie stosowana dla otrzymywania cynku polega na tym, że rudę cynkową (siarczek, węglan) po wzbogaceniu przekształca się w tlenek drogą prażenia: – 2ZnS-f 3G2 = 2ZnO + śOa, (T) ZnCO, = ZnO + CO. (I Utworzony tlenek poddaje się następnie redukcji koksem na metal: ZnO-r C = Zn + OO. (III)

Wobec dużego powinowactwa cynku do tlenu reakcja (III) przebiega dopiero w temperaturach 1100—1200°C lub nawet wyżej, a więc znacznie powyżej temperatury wrzenia cynku (por. tabl. 94), Wobec tego redukcję prowadzić trzeba w naczyniach zamkniętych, do których ładuje się tlenek cynku zmieszany ze sproszkowanym koksem. Najczęściej stosuje się mufle poziome z gliny ogniotrwałej, układane w kilku szeregach jedna nad drugą w specjalnych piecach i ogrzewane z zewnątrz (rys. 150). Mufle są opatrzone w niewielkie odbieralniki, w których zbiera się skroplony cynk. Do odbieralników dołącza się blaszane rury, tzw. alonże, gdzie nieskroplona w odbieralnikach para osadza się w postaci pyłu cynkowego, silnie zanieczyszczonego tlenkiem cynku.