Żelaziak brunatny, czyli limonit, będący uwodnionym tlenkiem żelazowym o składzie zmieniającym się w granicach od Fe203 H20 (lub 2FeO OH) do Fe203 3H20 (lub 2Fe(OH)3), występuje w masach zbitych, włóknistych itp. w W. Brytanii, Hiszpanii, Kanadzie, Płn. Francji. Potężne pokłady limonitu, zawierające pewne ilości fosforanów i wapieni, znane pod nazwą „minette”, eksploatowane są na wielką skalę w Lotaryngii, Uwodniony tlenek żelazowy w postaci ziemistej spotyka się pod nazwą rudy łąkowej, jeziornej, błotnej w wielu miejscach niziny północnoniemieckiej, w Polsce, Szwecji, Finlandii i innych krajach. Cenną rudę żelazną stanowi węglan żelazawy, FeC03, noszący nazwę syderytu lub szpatu żelaznego. Tworzy on kryształy romboedryczne, izomorficzne z kalcytem. W dużych ilościach występuje w alpejskich prowincjach Austrii, przede wszystkim w Styrii i Ka- ryntii. Zmieszany z gliną, tworzy rudę żelazną, rozpowszechnioną w W. Brytanii oraz w Polsce pod nazwą sferosyderytu.
Żelazo wchodzi też w skład licznych krzemianów i glinokrzemianów, którym nadaje barwę czerwonawą lub brunatną. Wraz z produktami wietrzenia tych minerałów dostaje się też do gliny. Niektóre źródła zawierają rozpuszczony wodorowęglan żelazawy, Fe(HC03)2 (źródła że- laziste). Trudno w ogóle spotkać minerał, który by nie zawierał chociaż nieznacznej domieszki żelaza.
Organizmy roślinne i zwierzęce zawierają też pewne ilości żelaza. Między innymi stanowi ono istotny składnik czerwonego barwnika krwi — hemoglobiny.
Leave a reply