Blog o chemii nieorganicznej - chemia niemiecka Zamość

Z badania budowy chloroplatynianów promieniami X wynika, że atom platyny otoczony jest sześcioma atomami chloru tworzącymi dokoła niego regularny ośmiościan. Podczas silniejszego ogrzewania zarówno kwas chloroplatynowy, jak i jego sole rozpadają się z wydzieleniem platyny, np. K[PtCl J = 2 KC1 + 20 + Pt.

Związki platyny z bromem i jodem zachowują się na ogół podobnie do chlorków. Prócz omówionych już kwasów platyna tworzy liczne dalsze związki, zespolone, wywodzące się zarówno od platyny dwu-, jak i czterowarto- ściowej. Do pierwszych należy kwas cyjanoplatynawy, H2[Pt(CN)4], i jego sole cyjanoplatyniny, spośród których cyjanoplatynin barowy, Ba[Pt(CN)/J 4H20, ma zdolność fluoryzowania pod wpływem promieni wysyłanych przez substancje promieniotwórcze oraz promieni X. Dzięki tej własności stosuje się go do powlekania ekranów, używanych podczas prześwietleń promieniami X. Znane też są liczne związki zawierające kation platyny koordynacyjnie połączony z amoniakiem („platiaki”). Od platyny dwuwartościowej wywodzi się chlorek czteroamminoplaty- nawy, [Pt(NH3)4]Cl2, tzw. chlorek Reiseta I. Przez odszczepienie dwóch cząsteczek amoniaku przechodzi on w związek o wzorze [Pt(NH3)2Cl2] (dwuchlorodwuamminoplatyna), który nie jest elektrolitem, gdyż zarówno cząsteczki amoniaku, jak i atomy chloru są w nim koordynacyjnie związane z atomem platyny. Związek ten występuje w dwóch odmianach, jako chlorek Reiseta II i chlorek P e y r o n e’a. Stanowią one klasyczny przykład stereoizomerii kompleksów o liczbie koordynacji 4 (por. § 84). Oznaczenie momentów dipolowych wykazało, że pierwsza z tych soli przedstawia odmianę trans, druga — odmianę cis. Różnią się one nieco zabarwieniem, postacią krystaliczną i rozpuszczalnością.

Znany jest od dawna jeszcze jeden chlorek o tym samym składzie sumarycznym, tzw. chlorek Magnusa (1828). Jak dowiodły badania jego budowy, należy go uważać za chloroplatynin czteroamminoplaty- nawy, [Pt(NH3)4] [PtCl4].

Otrzymano też liczne „platiaki” wywodzące się od platyny cztero- warteściowej. Z czterochlorku platyny pod działaniem amoniaku powstaje chlorek sześcioamminoplatynowy, [Pt(NH3)e]CLi- Przez ogrzewanie sól ta traci stopniowo amoniak koordynacyjnie związany, a na jego miejsce wchodzą do kompleksu aniony chlorkowe. Wskutek tego ładunek kationu zespolonego stopniowo maleje, aż w końcu staje się równy zeru (por. § 83): [Pt(NH3)er->rPt(XH3)4Cl2j-[Pt(Xl[3)3C]3] [Pt(XHŁ)2Cl4].

Jako końcowy człon tego szeregu może być uważany anion kwasu chloroplatynowego [PtClp,]”-, otrzymany przez zastąpienie wszystkich koordynacyjnie związanych z jonem platyny cząsteczek amoniaku anionami chlorkowymi.