Wiełokwasy (izopolikwasy i heteropolikwasy)

Kwasy, w których na 1 g-cz. wody przypada więcej niż 1 g-cz. tlenku kwasowego, określane są jako wiełokwasy (polikwasy). Jeśli w skład ich wchodzi jeden tylko rodzaj bezwodnika, nazywa się je izopolikwa- sami (np. omówione wyżej kwasy wielomolibdenowe i wielowolfra- mowe), w przeciwnym razie — heteropolikwasami (przykład: kwas dwu- nastomolibdenianofosforowy). Dużą skłonnością do tworzenia wielo- kwasów odznaczają się szczególnie pierwiastki z rodzin chromowców i wanadowców. Występuje ona również, choć w znacznie słabszym stopniu, u pierwiastków niemetalicznych rodzin głównych, jak B, Si, P, S i in.

Cząsteczka polikwasu może być uważana, przynajmniej formalnie, za produkt kondensacji, tj, połączenia z sobą kilku cząsteczek kwasu prostego z wydzieleniem odpowiedniej ilości wody, np.: – 2H3P04 — H20 = H4P20, – 6H2Mo04 — 3H20 = HgMogO-jj.

Niektóre kwasy mogą kondensować się w stopniu nieograniczonym (np. kwas krzemowy w postaci soli, krzemianów, por. § 242), u innych natomiast liczba cząsteczek prostych łączących się z sobą przez kondensację, nie może przekroczyć pewnej wartości maksymalnej (dla wolframu 12, dla chromu 4, dla siarki zaledwie 3). Są też takie kwasy, jak HNO.j lub tlenowe kwasy pierwiastków grupy VII, które w ogóle nie są zdolne do kondensacji.

Dawniej przypisywano wielokwasom budowę łańcuchową, w której poszczególne atomy pierwiastka zasadniczego połączone są z sobą poprzez atomy tlenu. Dla kwasu czterochromowego np. lub jego soli, M2Cr/,013l proponowano wzór Í:

W myśl takiego wzoru trwałość wielokwasu powinna by maleć ze wzrostem długości łańcucha, co w wielu przypadkach nie jest zgodne z rzeczywistością.

Leave a Reply