Związki rtęciawe cz. II

Związki rtęciawe z jednej strony łatwo ulegają utlenieniu na rtęciowe, z drugiej zaś dają się redukować na metal. Charakterystyczna dla nich jest też skłonność do samorzutnego przechodzenia w związki rtęciowe z równoczesnym wydzieleniem rtęci. U niektórych związków skłonność ta jest tak wielka, że nie dają się one w ogóle otrzymać i w wyniku reakcji zmierzającej do ich wytwarzania powstaje zamiast oczekiwanego związku rtęciawego mieszanina odpowiedniego związku rtęciowego i rtęci.

Taki przypadek ma miejsce, gdy do roztworu soli rtęciawej dodać wodorotlenku sodowego lub potasowego. Strąca się przy tym czarny osad uważany dawniej za tlenek rtęciawy, HgoO. Badanie jego promieniami X wykazuje jednak, że stanowi on mieszaninę tlenku rtęciowego i subtelnie rozproszonej rtęci: Hg+ + 2 OH = HaO – HgO -r Kg.

Również i siarczek rtęciawy nie jest znany, zamiast niego bowiem strąca się zawsze mieszanina siarczku rtęciowego i rtęci. Spośród połączeń fluorowcowych, których ważniejsze własności fizyczne podaje tablica 95, § 345, najważniejszy jest chlorek rtęciawy, Hg-jCU- Powstaje on przez działanie jonami Cł— na roztwór soli rtęciawej, najlepiej azotanu rtęciawego (V) lub przez redukcję chlorku rtęciowego dwutlenkiem siarki (VI). Na drodze suchej otrzymać go też można ogrzewając chlorek rtęciowy dokładnie roztarty z rtęcią, a następnie sublimując (VII):

Chlorek rtęciawy jest białym proszkiem, bardzo trudno rozpuszczalnym w wodzie (2 mg na litr w 18°C). Otrzymany w reakcji (VII) tworzy bezbarwne kryształy układu tetragonalnego. Strukturę ich sieci przestrzennej przedstawia rysunek 159.

Stężony kwas azotowy na gorąco utlenia chlorek rtęciawy: – 3Hg2Cl2 + 8HNOa = 3HgCl, + 3Hg(N08), + 1H30 + 2NO . Kwas solny tworzy zespolony kwas chlorortęciowy z równoczesnym wydzieleniem rtęci, która barwi osad na kolor szary: Hg3Cl3 + 2HC1 = H2[HgCl4] + Hg.

Podczas sublimaeji para chlorku rtęciawego dysocjuje na chlorek rtęciowy i rtęć, wskutek czego wykazuje gęstość dwukrotnie mniejszą, niż by to odpowiadało wzorowi Hg2Cl2 (por. wyżej).