Blog o chemii nieorganicznej - chemia niemiecka Zamość

Siarczek rtęciowy, ciężar cząst. 232,68, stanowi główny minerał rtęci, zwany cynobrem. Dobrze uformowane jego kryształy układu heksagonalnego o gęstości 8,1 g/cm3 spotyka się dość rzadko. Struktura ich odpowiada strukturze wurcytu (rys, 153, § 346). Najczęściej tworzy zbite masy barwy ceglastoczerwonej lub czerwonobrunatnej. Istnieje druga odmiana polimorficzna siarczku rtęciowego, czarna. W przyrodzie spotyka się ją rzadko. Sztucznie powstaje przez rozcieranie rtęci ze sproszkowaną siarką, a także przez wprowadzenie gazowego siarkowodoru do roztworów soli rtęciowych. Gęstość jej wynosi 7,7—7,8 g/cma. Struktura krystaliczna czarnego siarczku rtęciowego odpowiada strukturze blendy cynkowej (rys. 152, § 346). Przez ogrzewanie z wielosiarczkiem potasowym lub przez sublimację daje się przeprowadzić w odmianę czerwoną. Otrzymany w ten sposób sztuczny cynober odznacza się jaskrawą ceglastoczerwoną barwą i używany jest jako farba. Czerwona odmiana HgS jest trwała poniżej 344°C, odmiana czarna — powyżej tej temperatury. Obecność niektórych domieszek, jak Fe, Zn, Se, znacznie obniża temperaturę przemiany.

Siarczek rtęciowy ma niezwykle małą wartość iloczynu rozpuszczalności (3- 10-52, por. § 145). Dlatego siarkowodór strąca go nawet z roztworów zawierających tak małe ilości jonów Hg2(np. roztworów cyjanku rtęciowego lub jodortęcianu), że inne odczynniki na te jony (np. mocne zasady, jodki) nie mogą już tworzyć osadu. Podczas strącania z roztworów chlorku rtęciowego powstają przejściowo chlorosiarczki, np, HgaCSa (lub 2HgS HgCls) w postaci osadu barwy białej, która stopniowo poprzez żółtą i brunatną przechodzi ostatecznie w czarną.

' Wobec niezwykle małej rozpuszczalności siarczek rtęciowy jest odporny na działanie kwasów, nawet stężonych. Jedynie woda królewska łatwo przekształca go w chlorek. Rozpuszcza się on także w stężonych roztworach siarczków litowców, lecz nie amonu. Powstające w roztworze tiortęciany:

HgS f S-=±[HgSar, są trwale jedynie wobec nadmiaru jonów S- , Dlatego zakwaszenie roztworu, a nawet wprowadzenie gazowego siarkowodoru, który zmiejsza stężenie S2 w myśl równania: przesuwa równowagą układu (I) w lewo 1 wytrąca z powrotem siarczek rtęciowy. Dodatek mocnych zasad działa w kierunku przeciwnym. Niektóre tiortęciany udało się otrzymać w stanie stałym, np. silnie higroskopijny K2[HgS2] 5H20.