Dwutlenek i pięciotlenek wanadu

Woda hydrolizuje go. W obecności fluorków litowców tworzą się sole zespolone (oksofluorowanadyny), których skład — z pominięciem wody krystalizacyjnej — przedstawiają wzory M2[VOF/J i MgjVOFj].

Dwutlenek wanadu rozpuszczając się w kwasach tworzy sole, w których jako kation występuje dwudodatni rodnik VO2 (sole wanady- lowe). Można zaliczyć do nich wspomniane wyżej tlenohalogenki VOXo. Z innych soli wanadylowych na uwagę zasługuje siarczan, VOSO/,, znany z dwóch odmian: szarozielonej nierozpuszczalnej w wodzie i niebieskiej rozpuszczalnej. Ta druga tworzy kilka hydratów oraz sole podwójne z innymi siarczanami.

Pięciotlenek wanadu, ViOg, jest najważniejszym i najtrwalszym tlenkiem tego pierwiastka. Otrzymać go można najlepiej przez prażenie wanadanu amonowego lub przez hydrolizę tlenochlorku VOCI3. Tworzy czerwonobrunatny proszek o gęstości 3,318 g/cm3, topiący się około 660°C. Trudno rozpuszcza się w wodzie (0,07 g V2O5 na 100 g wody), łatwo natomiast tworzy trwałe roztwory koloidowe barwy krwistoczerwonej. Roztwór wodny ma zabarwienie jasnożółte i barwi niebieski papierek lakmusowy na różowo. Pięciotlenek wanadu ma więc charakter bezwodnika kwasowego, a jego roztwór zawiera kwas wanadowy. W stanie wolnym otrzymano kwas ,,me ta wanadowy”, HVO3 i czterowanadowy, IPV4O1]. Znacznie większą rozmaitość pod względem składu wykazują sole kwasu wanadowego, zwane wanadanami. Wywodzą się one od nie znanych w stanie wolnym wielokwasów wanadowych, jak kwas dwuwanadowy („pirowanadowy”) H4V2O7, czterowanadowy HcViOi3 (bogatszy w wodę od wspomnianego wyżej) i pię- ciowanadowy H7V5OK. Sole te mają tym bardziej skomplikowany anion, im mniejsze jest pH roztworu, z którego powstały. Wielowanadany można otrzymać przez rozpuszczenie V2O,', w roztworach zasad lub też przez stapianie go z tlenkami, wodorotlenkami lub węglanami metali w odpowiednim stosunku. Spośród wanadanów rozpuszczalne są jedynie sole litowców i amonu. W handlu spotyka się najczęściej tzw. meta- wanadan amonowy, NHVO) (albo (NH/V/jO), trudno rozpuszczalny w zimnej wodzie. Znane są również liczne wielokwasy, w skład których obok bezwodnika kwasu wanadowego wchodzą bezwodniki kwasów tlenowych Si, Sn, P, As, Mo lub W (o budowie wielokwasów por. niżej, § 388).

Leave a Reply