Otrzymywanie i własności metalu – rtęć

Jedynym minerałem, mającym znaczenie praktyczne jako ruda rtęciowa, jest cynober, czyli siarczek rtęciowy. Spotyka się także rtęć rodzimą w postaci drobniutkich kropelek, rozproszonych w rudzie. Rtęć wchodzi poza tym w skład niektórych tzw. rud płowych, będących złożonymi związkami siarki z różnymi metalami ciężkimi.

Ważniejszymi miejscami występowania rtęci i jej rud są: Almadén w Hiszpanii, Idria w Krainie, Nikitowka w Zagłębiu Donieckim (ZSRR) oraz kilka miejscowości w Kalifornii (USA).

Rtęć znana była już w starożytności. Dużą rolę odgrywała ona w spekulacjach alchemików średniowiecza, którzy uważali ją za istotny składnik wszystkich metali i nośnik własności metalicznych. Paracelsus (XVI w.) wprowadził preparaty rtęciowe do lecznictwa.

Aby wydzielić rtęć z siarczku, wystarczy poddać go prażeniu z dostępem powietrza. Następuje przy tym utlenienie siarki na dwutlenek, a rtęć wydziela się w postaci pary (I), którą odprowadza się do specjalnych zbiorników, gdzie ulega skropleniu. Można również ogrzewać cynober z żelazem (II) lub tlenkiem wapniowym (III): Hg>S -j- 03 = SOÜ + Hg , (I) HgS -j- Fe — FeS Hg, (II) i HgS + 4 CaO = 3 OaS + < 'aS< >4 , 11 Ig . (I TI)

Otrzymaną jednym z powyższych sposobów surową rtęć poddaje się destylacji w celu uwolnienia od zawartych w niej domieszek nielotnych. Zanieczyszczenia mechaniczne usuwa się sącząc przez bibułę, w której przekłuto szereg drobnych otworków. i Dalsze oczyszczanie na skalę laboratoryjną polega zwykle na przepuszczaniu surowej rtęci cienkim strumieniem przez pionową rurę, na pełnioną roztworem rozcieńczonego kwasu azotowego z dodatkiem około 5°/o azotanu rtęciąwego (rys. 155). Kwas azotowy rozpuszcza wszystkie metale mniej szlachetne od rtęci, samą zaś rtęć atakuje tylko nieznacznie. Nie da się usunąć w ten sposób złota ani srebra, od których uwalnia się rtęć przez destylację pod bardzo małym ciśnieniem.

Leave a Reply