Blog o chemii nieorganicznej - chemia niemiecka Zamość

Cynk jest metalem o połysku niebieskawym, który jednak w wilgotnym powietrzu szybko zanika wskutek powierzchniowego utlenienia. Ważniejsze własności fizyczne cynku zestawione są w tablicy 94. W zwykłej temperaturze jest on kruchy, w 100—150°C staje się kowalny i ciągliwy, powyżej zaś 200°C kruchość powraca, tak iż można go sproszkować. Sieć przestrzenna cynku należy do układu heksagonalnego (rys. 128, § 248). Przewodność cieplna i elektryczna jest dość dobra.

Cynk należy do metali nieszlachetnych. Jego potencjał normalny względem elektrody wodorowej wynosi —0,76 V. Cynk rozpuszcza się więc nawet w rozcieńczonych kwasach, rugując z nich wodór. W przypadku użycia metalu szczególnie czystego reakcja ta praktycznie nie zachodzi lub co najwyżej przebiega bardzo wolno. Przyczyną tego jest dość znaczne nadnapięcie, jakie wykazuje wodór wydzielając się na powierzchni cynku. Rozpuszczanie można znacznie przyśpieszyć przez dodanie do kwasu niewielkich ilości soli metalu szlachetniejszego niż cynk (np. miedzi). Metal ten zostaje wyrugowany przez cynk i osadza się na jego powierzchni, tworząc z nim ogniwo lokalne, w którym cynk stanowi biegun ujemny. Wskutek pracy tego ogniwa wodór wydziela się na miedzi, a cynk przechodzi do roztworu w postaci jonowej (rys. 151). Podczas rozpuszczania cynku technicznego rolę biegunów dodatnich ogniw lokalnych odgrywają zawarte w metalu zanieczyszczenia.

Gdy na cynk działa się stężonym kwasem azotowym, wydzielający się wodór atomowy redukuje kwas azotowy na dwutlenek i tlenek azotu, a nawet na amoniak. Podobnie stężony kwas siarkowy ulega pod wpływem cynku redukcji na SCb, siarkę i siarkowodór.

Cynk rozpuszcza się także w roztworach mocnych zasad z wydzieleniem wodoru i powstawaniem cynkanów: Zn !- OH + 2H,0 = Zn(OH)J + H3.

Zastosowanie. Największe ilości cynku przerabiane są na blachę cynkową, służącą do krycia dachów, do wyrobu rynien deszczowych, wanien, wiader itp. Do podobnych celów używa się też blachy żelaznej, powleczonej cynkiem dla ochrony przed korozją (§ 412). Cynk stosowany jest również do wyrobu ogniw galwanicznych (ogniwa V o 1- ty, Danieli a, Leclanchćgo, „suche baterie” do latarek kieszonkowych, ogniwo wzorcowe Clarka). Dzięki dużej prężności roz- twórczej cynk tworzy w tych ogniwach elektrodę ujemną.

W metalurgii cynk służy do wydzielania zawartego w surowym ołowiu srebra metodą Parkesa {§ 331), a także do wytrącania srebra i złota z roztworów zespolonych cyjanków, otrzymywanych podczas ługowania tych metali ze skał metodą cyjankową (§ 331 i 337).

Z wieloma metalami cynk tworzy stopy. Spośród nich największe znaczenie mają stopy z miedzią (mosiądze i tombaki, § 326) oraz z miedzią i niklem.