Category Chemia

Dwutlenek uranu, UOv, powstaje przez redukcję wyższych tlenków (UO3 lub UjOp) w strumieniu wodoru na gorąco. Jest to czarno- brunatny proszek o gęstości 11 g/cm3, topiący się dopiero w ok. 2800°C. Dwutlenek uranu z wielką trudnością tylko ulega redukcji, Z tego powodu przez długi czas był on uważany za elementarny uran. Ogrzany na powietrzu U02 łatwo utlenia się z powrotem i przechodzi w tlenek U3OS.

Pallad rozpuszcza się łatwo w wodzie królewskiej, a także w niezbyt rozcieńczonym kwasie azotowym. Powoli rozpuszcza go i kwas siarkowy, ulegając przy tym redukcji na S02. W podobny sposób działają stopione pirosiarczany sodu i potasu.

Cynk jest metalem o połysku niebieskawym, który jednak w wilgotnym powietrzu szybko zanika wskutek powierzchniowego utlenienia. Ważniejsze własności fizyczne cynku zestawione są w tablicy 94. W zwykłej temperaturze jest on kruchy, w 100—150°C staje się kowalny i ciągliwy, powyżej zaś 200°C kruchość powraca, tak iż można go sproszkować. Sieć przestrzenna cynku należy do układu heksagonalnego (rys. 128, § 248). Przewodność cieplna i elektryczna jest dość dobra.

Po dodaniu stężonego kwasu siarkowego do roztworu dwuchromianu potasowego wydziela się trójtlenek chromu, CrO:1, w postaci higro- skopijnych karmazynowoczerwonych igieł układu rombowego. W 198°C trójtlenek chromu topi się, a nieco powyżej tej temperatury częściowo się ulatnia rozkładając się równocześnie na CnOj i tlen.

Sole chromawe powstają jako pierwotne produkty rozpuszczania chromu w kwasach lub też przez redukcję zakwaszonych roztworów soli chromowych cynkiem bez dostępu powietrza. Są one bardzo nietrwałe i już pod wpływem tlenu z powietrza przechodzą w sole chromowe zarówno w roztworze kwaśnym, jak i zasadowym. Bez dostępu powietrza utlenienie to zachodzi powoli kosztem wody, z której sole chromawe wydzielają wodór. Roztwory soli chromawych, a także ich krystaliczne hydraty mają barwę niebieską. Sole bezwodne, jak np. CrCl2, powstający przez działanie gazowego HC1 na chrom jako higro- skopijna substancja krystaliczna, często są bezbarwne.

Najczęściej spotykaną solą kwasu molibdenowego jest tzw. para- molibdenian amonowy, (NH4)3H[Mo,j02| ] 3H2O. Sól ta używana jest jako odczynnik na jony PO—. Po dodaniu molibdenianu amonowego do roztworu fosforanu w obecności nadmiaru kwasu azotowego strąca się powoli żółty, krystaliczny osad dwunastomoiibdenianofosforanu amonowego o wzorze (NH4)3[P(MOIOKI)IJ 6H20. Reakcja ta może służyć do wykrywania fosforanów, jak i do ich ilościowego oznaczania. Zupełnie podobną reakcją z molibdenianem daje kwas arsenowy.

Podczas ogrzewania różowych roztworów chlorku kobaltawego następuje zmiana ich barwy na niebieską. Taka sama zmiana barwy zachodzi też wskutek dodania stężonego kwasu solnego lub halogenków litowców. Zmianę tę tłumaczy się przekształceniem różowych jonów [CofHOJo]24 w zespolone jony chlorokobaltawe. Zostały też otrzymane w stanie stałym odpowiednie sole, chlorokobaltyny o wzorach MfCoClg], M2[COC14] i M3[COC13].

W zwartych blokach nie ulega działaniu czynników atmosferycznych, w stanie silnie rozdrobnionym jest niekiedy piroforyczny. Na gorąco pokrywa się nalotem tlenku, a w czystym tlenie spala się. W podobny sposób reaguje z chlorem i bromem. Na gorąco łączy się też z fosforem, arsenem i antymonem. Z wieloma metalami tworzy stopy. W stanie subtelnie rozdrobnionym nikiel może pochłaniać znaczne ilości wodoru, istnienie jednak określonych wodorków niklu jest wątpliwe.

Spośród wszystkich metali rtęć ma najniższą temperaturę topnienia (—38,84°C i temperaturę wrzenia 356,95°C). Jest ona jedynym metalem, występującym w zwykłej temperaturze w stanie ciekłym. Odznacza się silnym połyskiem srebrzystobiałym, który nie zanika w zetknięciu z suchym powietrzem. Jak na metal, ciekła rtęć ma dość małą przewodność elektryczną (l,58p/o przewodnictwa srebra). Opór słupa rtęci o przekroju 1 mm2 i długości 1063 mm przyjęty został jako międzynarodowa jednostka oporu (1 om).

Siarczan rtęciowy, HgSOi( powstaje przez parokrotne odparowanie rtęci ze stężonym kwasem siarkowym lub przez rozpuszczenie tlenku rtęciowego w kwasie siarkowym. Rozpuszcza się on klarownie jedynie wobec nadmiaru kwasu i krystalizuje z roztworu w postaci je- dnohydratu. W czystej wodzie ulega hydrolizie, przy czym wydziela się żółta sól zasadowa o składzie HgS04 2HgO. Sól ta, znana już w XVI w. pod nazwą turpethum minerale, używana była w lecznictwie.

Istnienie w przyrodzie pierwiastka o 1, at. 43 dotychczas nie zostało stwierdzone. Rzekome odkrycie go w 1925 r. wraz z renem {1. at. 75) na podstawie widma wysyłanych przez nie promieni X (mazur Ma, por. § 403) nie zostało potwierdzone przez badania późniejsze.

Po dodaniu do roztworu soli żelazowej wodorotlenku sodowego lub też wodnego roztworu amoniaku strąca się brunatnoczerwony, galaretowaty osad uwodnionego tlenku żelazowego, któremu dawniej przypisywano wzór Fe(OH)3. Po odsączeniu osad ten zawiera jednak znacznie więcej wody, niż odpowiada powyższemu wzorowi, i podczas suszenia traci ją stopniowo, przechodząc w końcu w tlenek bezwodny. Świeżo strącony osad, badany za pomocą promieni X, przedstawia się jako substancja bezpostaciowa po dłuższym staniu daje on prążki interferencyjne, charakterystyczne dla hematytu, Fe203. Osady natomiast, otrzymane przez utlenienie Fe(OH)2 tlenem z powietrza, wykazują strukturę krystaliczną goetytu.