W związkach żelazo występuje najczęściej z wartościowością +2 (związki żelazawe) i + 3 (związki żelazowe). Obok tego znane są również nietrwale związki, wywodzące się od żelaza czterowartościowego i sześciowartościowego, a być może także i jednowartościowego.

Najtrwalszy i najważniejszy spośród tlenków wolframu jest trójtlenek, WO3. Powstaje on przez utlenienie wolframu lub jego siarczków, a także podczas prażenia na powietrzu związków wolframu ze składnikami lotnymi. Tworzy subtelny, cytrynowożółty proszek o gęstości 7,23 g/cm3, topiący się w 1473°C. W odróżnieniu od trójtlenku molibdenu krystalizuje on w układzie jednoskośnym. Oba te związki mogą tworzyć kryształy mieszane jedynie w bardzo ograniczonym zakresie. Trójtlenek wolframu jest nierozpuszczalny w wodzie ani w kwasach. Łatwo rozpuszczają go natomiast zasady, tworząc sole kwasu wolframowego, zwane wolframianami. Większość wolframianów w wodzie się nie rozpuszcza rozpuszczalne są jedynie sole litowców i amonu. Podobnie jak odpowiednie sole sześciowartościowego molibdenu (por. § 385) proste wolframiany, jak np. NaWO istnieją jedynie w roztworach zasadowych (pH > 8) zakwaszenie roztworu powoduje powstawanie wielowolframianów, wśród których rozróżnia się „parawol- framiany” o stosunku M20 : WO:) = 5 : 12, i „metawolframiany” (M20 : : WO3 = 1 : 4). Sole te w stanie stałym zawierają zawsze wodę, częściowo jako wodę ,,krystalizacyjną”, częściowo zaś związaną ściślej.

Platyna jest najbardziej rozpowszechnionym przedstawicielem rodziny platynowców. Jest to metal o połysku srebrzystobiałym, bardzo . ciężki, trudno topliwy, dość miękki, nadzwyczaj kowalny i ciągliwy. Należy do metali szlachetnych, tzn. nie ulega działaniu czynników atmosferycznych ani na zimno, ani na gorąco, a i w ogóle pod względem chemicznym zachowuje się biernie. Jest odporna na działanie kwasów (prócz wody królewskiej), zostaje natomiast nadgryziona przez stopione wodorotlenki litowców, a zwłaszcza przez ich nadtlenki. Reaguje także na gorąco z fluorem, chlorem, w słabszym stopniu z pierwiastkami z rodziny siarkowców.

Poza wyżej wymienionymi prostymi solami palladawymi na uwagę zasługuje jeszcze jodek, PdJ2 (czarny) i cyjanek, Pd(CN)2. Sole te mają zastosowanie w chemii analitycznej do wykrywania i ilościowego oznaczania palladu. Wymienić można wreszcie fluorek, PdF2, tworzący kryształy układu tetragonalnego, izostrukturalne z fluorkami szeregu innych pierwiastków dwuwartościowych, jak Mn, Fe, Co, Ni,

Podobnie jak czterochlorek zachowują się: żółty czterobromek. TiBr (d = 3,38 g/cm3, tt. 40°C, tw. 234°C) oraz czerwonobrunatny cztero- jodek, TiJ {tt. 150°C, tw. 365°C). Skłonność do tworzenia soli zespolonych występuje u bromku w słabszym stopniu niż u chlorku, a dla jodku sole takie w ogóle nie są znane.

W wyższych temperaturach (do 64,4° C) fazą trwałą w zetknięciu z roztworem nasyconym jest czterohydrat, a powyżej podanej temperatury — jednohydrat, którego rozpuszczalność ze wzrostem temperatury maleje. Ostatnią cząsteczkę wody FeS04 oddaje dość trudno. Sól bezwodna jest białym proszkiem o gęstości 3 g/cm3. Ogrzana na powietrzu do temperatur jeszcze wyższych, przekształca się w zasadowy siarczan żelazowy z wydzieleniem SCI, a w końcu w tlenek żelazowy:

Podobnie do odpowiednich związków chloru zachowują się też czarny WJ4, a także dwubromek, WBr2, i dwujodek, W Jo. Pochodne fluorowcowe trójwartościowego wolframu znane są jedynie w postaci soli zespolonych, np. K3W2CI1).

Teoria elektrochemiczna korozji tłumaczy takie fakty, jak przyśpieszenie rdzewienia żelaza w roztworach elektrolitów (np, w wodzie morskiej), w zetknięciu z metalami bardziej szlachetnymi (niklem, miedzią).

Uran występuje przede wszystkim w postaci tzw. blendy smolistej, składającej się głównie z tlenku UgOg, który zwykle jest jednak zanieczyszczony znacznymi ilościami tlenków innych metali, jak ołów, żelazo, wapń, tor i metale ziem rzadkich. Głównymi miejscami występowania blendy uranowej są: Kongo (okręg Katanga), Jachymów w Czechach na pograniczu Saksonii oraz Kanada. Odmianami blendy są występujące głównie w Norwegii minerały, kleweit i bróggeryt. Z innych minerałów uranowych wymienić warto karnotyt [wanadan uranylo-po- tasowy, K2(U02)2(V04)2 6H2C>], występujący przede wszystkim w USA (Colorado). Minerały torowe oraz monacyt zawierają też zwykle trochę uranu. Poza wymienionymi krajami niewielkie ilości rud uranowych stwierdzono też w Kornwalii, Portugalii, Kazachskiej SSR i in.

Cynk występuje w związkach zawsze jako pierwiastek dwuwar- tościowy. Wszystkie jego związki są mniej lub bardziej trujące. Tlenek cynkowy, ZnO, spotyka się jako minerał cynkit, wskutek zanieczyszczenia tlenkami żelaza zabarwiony zwykle na kolor czerwony. Otrzymany przez spalanie metalu, tworzy pulchną białą masę, znaną dawniej pod nazwą „lana philosophica” (wełna filozofów). Podczas spalania wydzielają się duże ilości ciepła (93,2 kcal/g-cz,). Tlenek cynku powstaje też przez rozkład termiczny wodorotlenku, węglanu lub azotanu cynkowego oraz przez prażenie siarczku z dostępem powietrza. Tworzy nietopliwą substancję stałą o gęstości 5,47 g/cm3, białą w zwykłej temperaturze, żółtą na gorąco. W 1950°C sublimuje pod ciśnieniem 1 Atm, lecz sublimacja jest już dostrzegalna nieco powyżej 1400°C. W wodzie jest prawie nierozpuszczalny (1 : 236 000), łatwo natomiast rozpuszcza się w kwasach, mocnych zasadach oraz w amoniaku, r Tlenek cynkowy ma więc charakter amfoteryczny, jednakże z wyraźną przewagą własności zasadowych.

Azotan cynkowy, Zn(NO:1)2, jest bardzo łatwo rozpuszczalny w wodzie. Zależnie od temperatury krystalizacji tworzy kilka różnych hydratów. W zwykłej temperaturze trwały jest sześciohydrat.

Większość metali rodzin dodatkowych grup VI, VII i VIII układu okresowego tworzy z tlenkiem węgła związki o wzorze ogólnym Me„(CO)m, zwane karbonylkami. Niektóre z nich powstają w reakcji bezpośredniej (zwykle w wyższej temperaturze i pod zwiększonym ciśnieniem), inne można otrzymać jedynie na drodze przemian bardziej złożonych. Wszystkie one są niezbyt trwałe i łatwo wchodzą w różnego rodzaju przemiany chemiczne, polegające na przyłączaniu innych cząsteczek, jak amoniak, zasady organiczne itp. lub też na wymianie grup karbonylowych CO na fluorowce, wodór, NO itp. Ogrzane do 200—250°C (niekiedy nawet niżej), karbonylki rozpadają się z powrotem na metal i tlenek węgla.