Występowanie, otrzymywanie i własności kadmu

Związki kadmu towarzyszą prawie wszystkim rudom cynkowym, najczęściej w ilościach nie przekraczających 1°/«. Niekiedy jednak zawartość ich dochodzi do 5°/o. Szczególnie bogate w kadm są górnośląskie złoża rud cynkowych. Samodzielne minerały kadmowe (np. greenockit, CdS) spotyka się bardzo rzadko.

Kadm został wykryty w 1817 r. przez Stromeyera. Nazwę swą otrzymał ze względu na częste występowanie jego związków w naturalnym tlenku cynkowym (po grecku xsSriioc)-

Otrzymywanie kadmu odbywa się równolegle z produkcją cynku. Podczas redukcji prażonej rudy w piecu muflowym kadm jako bardziej lotny (por. tabl 94, § 341) gromadzi się w pierwszych frakcjach destylującej pary metalu, a przede wszystkim w pyle cynkowym. Stąd zostaje on wyodrębniony drogą destylacji frakcyjnej. Można też rozpuścić pył cynkowy w kwasie siarkowym lub solnym i wytrącić kadm z roztworu metalicznym cynkiem. Obecnie otrzymuje się również kadm, podobnie jak i cynk, na drodze elektrolitycznej. Potencjał normalny kadmu jest znacznie wyższy niż cynku ( — 0,402 V), stąd dla wydzielenia kadmu z roztworów jego soli wystarcza niższe napięcie rozkładowe niż dla cynku.

Kadm jest metalem srebrzystobiałym, pod względem ważniejszych własności podobnym do cynku, jednak w odróżnieniu od niego miękkim i ciągliwym. Na powietrzu na skutek powierzchniowego utlenienia traci swój połysk, ale wolniej niż cynk. Na gorąco spala się na brunatny tlenek ulega też działaniu fluorowców. W kwasach rozpuszcza się podobnie jak cynk. Na działanie zasad jest natomiast odporny.

Coraz większe ilości kadmu zużywane są obecnie do powlekania wyrobów żelaznych dla ochrony przed korozją. Pod względem mechanicznym (ścieranie) powłoka kadmowa jest mniej wytrzymała niż cynkowa, zabezpiecza natomiast znacznie skuteczniej żelazo przed czynnikami chemicznymi. Powłoka kadmowa o grubości 5g wywiera takie samo działanie ochronne, jak cynkowa o grubości 12g i niklowa — 25g. Dobrze przylegające powłoki kadmowe na żelazie osadza się zazwyczaj elektrolitycznie z roztworu cyjanokadmianu potasowego, K2[Cd(CN)4]. Ze względu na trujące działanie soli kadmowych naczynia powlekane kadmem, podobnie jak i powlekane cynkiem, nie mogą być używane do przyrządzania i przechowywania środków żywnościowych. .

Kadm wchodzi w skład licznych stopów łatwo topliwych, omówionych już w rozdziale o bizmucie (§ 211). Amalgamat kadmowy tworzy ujemną elektrodę ogniwa Westona (§ 351). używanego jako wzorzec napięcia elektrycznego.

Leave a Reply