Category Chemia

Jony [HgJ4]2— są znacznie trwalsze od innych podobnych jonów zespolonych cynkowców. Toteż roztwory jodortęcianów nie dają normalnych reakcji na jony Hg2+. Wodorotlenki litowców np. nie strącają żółtego osadu tlenku rtęciowego. Jedynie siarkowodór, który reaguje z jonami rtęciowymi nawet w największych rozcieńczeniach, strąca i tu niezwykle trudno rozpuszczalny czarny osad siarczku rtęciowego. Dowodzi to, że jon [HgJ,]2 w minimalnym stopniu dysocjuje w roztworze na jony Hg2-1′ i J. Stała nietrwałości kompleksu jodortęcianowego [HgJ4]2— wynosi:

Węglan kobaltawy wydziela się z nasyconego dwutlenkiem węgla roztworu soli kobaltawej po dodaniu wodorowęglanu sodowego NaHCO:i, jako krystaliczny osad barwy fiołkowej o składzie C0CO3 6H20. Przez ogrzanie w zatopionych rurach otrzymuje się węglan bezwodny izomorficzny z kalcytem. Niebieskie osady, strącające się z roztworów soli kobaltawych po dodaniu sody lub potażu, składają się z węglanów zasadowych.

Najważniejsze związki tytanu wywodzą się od czwartego stopnia utlenienia. Znane są poza tym związki tytanu trój- i dwuwartościowe- go. Niższe stopnie utlenienia tytanu są jednak nietrwałe i zdradzają skłonność do przechodzenia w Ti11, działają więc silnie redukująeo.

Trójbromek, MoBr3, powstający z pierwiastków w reakcji bezpośredniej na gorąco, tworzy ciemnozielone kryształy ulegające utlenieniu w 450°C. Trójjodek, M0J3, otrzymuje się w podobny sposób.

Sole żelazawe zawierają dwuwartcściowy jon żelazawy Fe2+. Większość z nich rozpuszcza się łatwo w wodzie. Do trudno rozpuszczalnych należą: siarczek, węglan, fosforan i fluorek. W roztworze, a także w postaci krystalicznych hydratów rozpuszczalne sole żelazawe mają barwę bladozielonkawą. Eoztwory wykazują odczyn słabo kwaśny na skutek zachodzącej w nieznacznym stopniu hydrolizy. Działają jako dość silne środki redukujące, same utleniając się przy tym na sole żelazowe. Redukują więc sole złota i srebra na wolne metale (I), sole rtęciowe na rtęciawe (II), dają się utleniać działaniem nadmanganianów (III), dwuchromianów (IV), fluorowców (V), kwasu azotowego, H202 itd. Ag+ + Fe2+ = Ag + Fe3+ f (I) – 2Hg2+ + 2Fe2+ =Hf2+ + 2Fe3+, (II) MnOF + 5Fe2 + -f 8H1 = Mn2+ + 5Fe3+ 4- 4HjO, (III) Cr202- + 6Fe2 i- + 14 H- = 2CJ+ + 6Fe3+ + 7H20, (IV) 2Fe2++ Ci2 = 2Fe3 + -p 2C1. ' (V)

Woda hydrolizuje go. W obecności fluorków litowców tworzą się sole zespolone (oksofluorowanadyny), których skład — z pominięciem wody krystalizacyjnej — przedstawiają wzory M2[VOF/J i MgjVOFj].

Związki rtęci są łatwe do rozpoznania, gdyż ogrzewane z węglem w wąskiej rurce ulegają redukcji na metal, osadzający się na chłodniejszych ściankach w postaci szarego nalotu, zbierającego się po pewnym czasie w wyraźne kropelki. W systematycznej analizie rtęć jedno- wartościowa strąca się w grupie kwasu solnego w postaci chlorku, który łatwo może być odróżniony od chlorków innych metali tej grupy na podstawie reakcji z amoniakiem.

W górnej części pieca obok reakcji wyrażonych równaniami od (I) do (III) następuje częściowy rozpad tlenku węgla na węgiel i C02 w myśl reakcji Boudouarda – 2CO C -j- C02 + 39 kcal. (IY)

Tego rodzaju kurczenie sią promienia jonowego ze wzrostem liczby atomowej staje sią zrozumiałe, gdy zważy sią, że zewnętrzna sfera elektronowa, złożona w jonach wszystkich lantanowców z takiej samej liczby elektronów, jest tym silniej przyciągana przez jądro, im większy jest jego ładunek dodatni, tj. im większa jest jego liczba atomowa, elektrony zaś, których liczba wzrasta równolegle ze wzrostem ładunku jądra, wchodzą nie na najwyższy, lecz na jeden z głębszych poziomów w atomie. Zmniejszanie się promienia jonowego sprawia zgodnie z teorią K o s s e 1 a (§ 85), że zasadowość tlenków maleje stale od La do Lu. Podczas dodawania amoniaku do roztworu mieszaniny soli lantanowców wodorotlenki pierwiastków o większych liczbach atomowych wytrącają się więc najpierw. Również i azotany tych pierwiastków łatwiej ulegają rozkładowi podczas ogrzewania w stanie stałym.

Potencjał normalny toru oceniany jest na —1,9 V, jest więc zbliżony do potencjału magnezu. Podobnie też jak magnez, tor powoli rozkłada wodę z wydzieleniem wodoru.

Chlorki, MCI3, można otrzymać w stanie bezwodnym przepuszczając gazowy chlor nad rozżarzoną mieszaniną odpowiedniego tlenku z węglem, np.: La2C)3 + 3 C A 3 Cl2 = 3 CO + 2La013.

Przez działanie nadtlenkiem wodoru na zakwaszony kwasem siarkowym roztwór dwuchromianu otrzymuje się ciemnoniebieskie zabarwienie, które po krótkim czasie przechodzi w zieloną barwę soli chromowej. Jeśli jednak przed dodaniem H2Cb nalać na roztwór wodny warstwę eteru i wytrząsać mieszaninę podczas reakcji, wówczas niebieskie zabarwienie przejdzie całkowicie do warstwy eterowej i utrzymuje się w niej przez czas dłuższy. Zabarwienie to pochodzi od nadtlenku chromu o wzorze CrO,-„ znanego jedynie w roztworze eterowym lub pod postacią nietrwałych związków z zasadami organicznymi, jak pirydyna, chinolina itp. w stosunku molowym 1:1. Wobec intensywności zabarwienia nadtlenku chromowego reakcja z nadtlenkiem wodoru stanowi bardzo czułą próbę na obecność kwasu chromowego.