Category Chemia

Podczas ogrzewania kwasu «-tytanowego w celu odwodnienia rozżarza się on raptownie po osiągnięciu określonej temperatury. Zjawisko to zostało zaobserwowane i na niektórych innych tlenkach, które wytrącają się z roztworu jako osady bezpostaciowe, np. ZrC>2, Ta205, Cr203, Fe203 i in. Polega ono na przejściu bezpostaciowego tlenku w określonej temperaturze w stan krystaliczny, a wydzielające się przy tym ciepło krystalizacji powoduje gwałtowne podwyższenie jego temperatury.

Oprócz związków rtęciowych, zawierających rtęć dwuwartościową i pod niejednym względem przypominających związki pozostałych pierwiastków rodziny cynkowców, znany jest jeszcze drugi szereg związków rtęci, zwanych rtęciawymi, w których występuje ona z elektrowarto- ściowością +1. Sądzono też dawniej, że w skład związków rtęciawych istotnie wchodzą jednoatomowe jony Hg : o pojedynczym ładunku dodatnim. Taki pogląd na budowę związków rtęciawych zdawał się znajdować potwierdzenie m. in. w wynikach pomiarów gęstości par chlorku rtęciawego. Z wyników tych wypada mianowicie dla chlorku rtęciawego wzór pojedynczy: HgCl. Szereg następujących faktów wskazuje jednak na to, że w związkach rtęciawych występuje dwuatomowy jon Hg|+, w którym oba atomy rtęci są połączone ze sobą wiązaniem kowalent- nym.

Siarczek, RuS, może być otrzymany działaniem siarkowodoru na roztwory soli rutenu lub też na drodze suchej z pierwiastków. W tym drugim przypadku tworzy szarą masę krystaliczną, nie ulegającą działaniu kwasów. Dwusiarczek rutenu został też znaleziony w przyrodzie jako bardzo rzadki minerał lauryt. '

Metaliczny ruten występuje w surowej platynie w najmniejszych ilościach spośród wszystkich platynowców. Toteż został on odkryty najpóźniej (1845). Podczas przeróbki surowej platyny pozostaje z nierozpuszczalnym w wodzie królewskiej osmirydem, od którego może być następnie oddzielony.

Poza związkami zespolonymi, wspomnianymi w paragrafach poprzednich, żelazo tworzy liczne ważne i trwałe związki koordynacyjne, przede wszystkim z rodnikami cyjanowymi.

Niższe chlorki mogą więc być otrzymane przez termiczny rozkład wyższych. Chlorek platyna wy, PtCl2, jest szarozielonym proszkiem krystalicznym układu rombowego, nierozpuszczalnym w wodzie. Z kwasem solnym tworzy zespolony kwas chloroplatynawy, HfPtCU], Spośród soli tego kwasu najbardziej znany jest chloroplatynin potasowy, K2[PtCI4], tworzący czerwone kryształy rozpuszczalne w wodzie. Badanie tych kryształów promieniami X wykazało, że 4 atomy chloru koordynacyjnie związane z centralnym atomem platyny leżą wraz z nim w jednej płaszczyźnie, tworząc dokoła niego prawidłowy kwadrat.

Przed wprowadzeniem do wielkiego pieca ruda zostaje pokruszona na kawały wielkości pięści. Następnie poddaje się ją prażeniu celem odwodnienia oraz (w przypadku rud, zawierających węglan żelazawy) przekształcenia w tlenek. Zwiększa się przy tym porowatość rudy. Przeciwnie, rudy o konsystencji ziemistej podlegają brykietowaniu. Bezpośrednio pod wylotem ruda zostaje ogrzana przez gazy, opuszczające piec o temperaturze około 200°C. Zabierają one też rudzie resztę wody.

Zbadane dotychczas lantanowce są niezbyt trudno topliwymi metalami. Gęstości ich leżą w granicach od 6,7 do 10 g/cm3 wyjątek stanowi europ (d = 5,24 g/cm3). Wszystkie są paramagnetyczne, niektóre (przede wszystkim gadolin) nawet ferromagnetyczne.

Eksploatacja rud żelaznych, zawierających związki fosforu, została umożliwiona dzięki wynalazkowi Anglików Thomasa i Gilchri- s t a, którzy w 1878 r. wpadli na pomysł zastąpienia bogatej w krzemionkę, a więc „kwaśnej” wykładziny konwertora wykładziną zasadową, otrzymaną przez wyprażenie dolomitu. Również do samego surowca wprowadza się podczas procesu pewne ilości dolomitu lub wapienia. P2O5 otrzymany przez utlenienie fosforu łączy się z tlenkami wapnia i magnezu na fosforany, które przechodzą do żużla.

Wodorotlenek kobaltawy łatwo rozpuszcza się w kwasach, tworząc sole kobaltawe. W nieznacznym stopniu rozpuszczają go również stężone roztwory zasad, zabarwiając się przy tym na kolor fiołkowonie- bieski. Ma on więc, chociaż w bardzo nieznacznym stopniu, charakter amfoteryczny. Tworzące się przy tym związki noszą nazwę kobaltynów albo właściwie hydroksokobaltynów. Niektóre z nich otrzymano w postaci kryształów barwy fiołkoworóżowej, jak na przykład Na2[Co(OH)4] lub Ba2[Co(OH)e]. Na powietrzu czernieją wskutek utlenienia, pod wpływem wody ulegają natychmiast hydrolizie.

Znane są ponadto fluorki mieszane o składzie UiFy i UF, pośrednim pomiędzy UF4 i UF5. Przez redukcję czterofluorku uranu glinem w 900°C otrzymuje się trójfluorek UFS — substancję stałą barwy czarnej, trudno topliwą i nierozpuszczalną w wodzie. W zwykłej temperaturze jest dość trwały, lecz w 100°C szybko ulega utlenieniu. Ogrzany bez dostępu powietrza do 1000°C, dysproporcjonuje się w myśl równania: – 4UF3 — 3UF4 + U .

Cyjanek potasowy nie strąca osadu z roztworów chlorku zlotowego na skutek tworzenia się w roztworze anionów kompleksowych cyjano- złocianowych. W roztworach silnie zasadowych (pH>ll,6) powstają ainiony [AufCN]3-. Wobec niższych pH liczba koordynacji złota obniża się do 4. Po odparowaniu takiego roztworu wykrystalizowuje z niego cyjanozłocian potasowy K[Au(CN)/J 3/2H20 W postaci bezbarwnych kryształów łatwo rozpuszczalnych w wodzie. Pod działaniem kwasu solnego wydziela on cyjanowodór i przechodzi w cyjanek zlotowy, AU(CN):J 3H20 — bezbarwne kryształy, wydzielające się po odparowaniu roztworu.