W wyższej temperaturze zarówno piryt, jak i markasyt, łatwo od- szczepiają część siarki. Prażone z dostępem powietrza, ulegają utlenieniu na tlenek żelazowy, Fe2C>3, i dwutlenek siarki. Na tym polega zastosowanie ich jako najważniejszego surowca do fabrykacji kwasu siarkowego (por. § 148, 150 i 151). Otrzymany po prażeniu FeOg („wy- pałki pirytowe”) ze względu na pozostającą w nim jeszcze pewną ilość siarki nie jest zwykle używany do wytapiania żelaza. Stosuje się go niekiedy jako czerwoną farbę (§ 413). Często też opłaca się wydzielać z wypałków pirytowych inne metale, których siarczki prawie zawsze towarzyszą pirytowi (przede wszystkim miedź).

Pięciotlenek wanadu rozpuszcza się też w mocnych kwasach, co dowodzi, że obok charakteru kwasowego ma on również, aczkolwiek słabo wyrażone, cechy zasadowe. Roztwory zawierają prawdopodobnie wanad w postaci dodatnich rodników V02+ (lub może VO:1 h), odpowiednie sole nie zostały jednak otrzymane w stanie stałym.

Uranowce są to metale srebrzystobiałe, w zwykłej temperaturze zachowujące swój połysk. Na gorąco są bardzo aktywne i wchodzą w reakcję z tlenem, halogenami, amoniakiem i in. Łatwo rozpuszczają się w kwasie solnym, nieco trudniej w siarkowym i azotowym, prawdopodobnie wskutek pasywacji. Wobec zasad są natomiast odporne. Z wodorem tworzą wodorki.

Związki kadmu towarzyszą prawie wszystkim rudom cynkowym, najczęściej w ilościach nie przekraczających 1°/«. Niekiedy jednak zawartość ich dochodzi do 5°/o. Szczególnie bogate w kadm są górnośląskie złoża rud cynkowych. Samodzielne minerały kadmowe (np. greenockit, CdS) spotyka się bardzo rzadko.

Struktura stałego CdJ2 przedstawia typową sieć warstwicową. Atomy kadmu tworzą płaskie sieci heksagonalne. Po obu stronach każdej takiej warstwy położone są takież warstwy obsadzone atomami jodu w ten sposób, że atomy jodu znajdują się naprzeciw luk pomiędzy trzema atomami kadmu (rys. 154).

Podczas rozpuszczania tlenku niklowego w kwasach otrzymuje się zawsze sole niklawe, a równocześnie z kwasu solnego wydziela się chlor (I), z kwasów zaś tlenowych — tlen (II): Ni203 + 6HC1 = 2 NiCl, + 3HaO 4 Cl , (I) – 2Ni2034 4H2S04 = 4NiS04 f 4H2G O. (II)

Amoniak i sole amonowe zostają przez chromiany utlenione na wolny azot w reakcji egzotermicznej. Reakcję tę przeprowadza się najefektowniej w ten sposób, że duży kryształ dwuchromianu amonowego dotyka się w jednym miejscu płomieniem palnika gazowego. Zapoczątkowany w ten sposób rozkład soli rozchodzi się na cały kryształ. Towarzyszy mu syczący dźwięk i powstawanie zielonych kłębów rozdrobnionego tlenku chromowego: (łsH4)2Cr20j = iTa + 4HaO 4- Cr2Oa.

Siarczan żelazowy, Fe2(SO/,)2, otrzymuje się bądź przez utlenianie soli żelazawej kwasem azotowym: – 6FeSO„ + 3H,K04 -j- 2IIN< >9 = 3 ke2(S<)J3 + tlf20 -f 2NO, bądź przez rozpuszczenie tlenku lub wodorotlenku żelazowego w stężonym kwasie siarkowym, W wodzie rozpuszcza się dość obficie, choć proces rozpuszczania przebiega powoli. Tworzy szereg hydratów, z których najpospolitszy jest dziewięciohydrat, Fe2(SO/,)2 9H20, tworzący kryształy bladofiołkowe. Przez ostrożne ogrzewanie można otrzymać sól bezwodną jako biały proszek. Ogrzany silniej, rozpada się on na tlenek żelazowy i trójtlenek siarki: Keg(K04)8 = Ke,(), -r )».

Przeważna część produkcji wolframu zużywana jest do wytwarzania specjalnego gatunku stali o dużej twardości i wytrzymałości (§ 410). Inne stopy wolframu („widia”, „stellit”, § 418) dzięki swej twardości używane są zamiast diamentów do wyrobu ostrzy do cięcia szkła, świdrów górniczych itp.

Przepuszczając parę czterochlorku tytanu zmieszaną z wodorem przez rozżarzone rury, otrzymać można trójchlorek tytanu, TiCl3, jako fioletowy proszek. Redukcję czterochlorku można też przeprowadzić w roztworze kwasu solnego cynkiem lub metodą elektrolityczną. Roztwór przybiera zabarwienie fiołkowe, właściwe jonom Ti3+. Po częściowym odparowaniu krystalizuje z niego sześciohydrat, TiCla 6H20. Sól ta znana jest w dwóch odmianach izomerycznych, odpowiadających odmianom sześciohydratu chlorku chromowego (§ 380). Odmianie fiołkowej przypisuje się wzór [Ti(H2O)0]Cl3, analogiczny do wzoru fiołkowej soli chromowej. Odmiana zielona trójchlorku tytanu odpowiada prawdopodobnie jednej z odmian zielonych CrCl3 6H20.

Rtęć roztarta z tłuszczem na subtelną zawiesinę jest używana w lecznictwie jako tzw. szara maść. Również i roztwory koloidowe rtęci, dające się otrzymać w obecności koloidów ochronnych (§ 65, ustęp końcowy), znajdują zastosowanie jako silne środki antyseptyczne. Ze względu jednak na trujące działanie na organizm ludzki zarówno samej rtęci, jak i jej związków, wychodzą one coraz bardziej z użycia.

Związki kadmu są bardzo podobne do związków cynku. Kadm występuje w nich zawsze jako pierwiastek dwuwartościowy. Tlenek kadmowy, CdO, powstający przez spalanie metalu albo przez prażenie wodorotlenku, węglanu czy azotanu, tworzy substancję stałą barwy brunatnej, o gęstości 8,15 g/cmA Na gorąco barwa zmienia się na ciemnoczerwoną. Wobec mniejszego powinowactwa kadmu do tlenu w porównaniu z cynkiem (ciepło spalania kadmu wynosi 65,23 kcal na g-at.), tlenek kadmowy daje się redukować na metal w strumieniu wodoru już poniżej 300cC. Tlenek węgla lub węgiel redukują go dopiero w 700cC.